Catenaccio là gì? Trải qua nhiều năm phát triển và biến đổi, bóng đá đã chứng kiến nhiều chiến thuật đa dạng. Trong số đó, Catenaccio là một chiến thuật phòng thủ đáng chú ý đã tạo ra tiếng vang lớn trong thế giới túc cầu. Chiến thuật phòng ngự Catenaccio tập trung vào việc xây dựng một hàng phòng ngự vững chắc và khó bị xâm phạm, đồng thời khai thác những đòn phản công nhanh để ghi bàn. Trong bài viết này, hãy cùng nhacaiuytin tìm hiểu chi tiết về hệ thống phòng ngự Catenaccio.
Catenaccio là gì? Nguồn gốc của chiến thuật phòng ngự Catenaccio
Về mặt ngôn ngữ học, từ “catenaccio” có nghĩa là cái then hay cái chốt cửa trong tiếng Ý, tùy theo cách giải thích, nhưng ý nghĩa không thay đổi.
Chiến thuật phòng ngự Catenaccio là gì?
Theo thời gian, Catenaccio đã trở thành một di sản, một triết lý phòng ngự thuộc hàng cao nhất trong lịch sử bóng đá thế giới. Đối với người hâm mộ bóng đá Italia, Catenaccio đi cùng với cụm từ “Grande Inter”, cái tên được người hâm mộ đặt cho nửa xanh đen vào thời điểm mà Milan từ lâu đã thống trị châu Âu với lối chơi hoài cổ này.
Hệ thống phòng ngự Catenaccio thường được nhớ đến như một trong những dấu ấn của bóng đá Italia, và Herrera đã gặt hái được nhiều thành công tại Inter Milan, nhưng thực tế nghệ thuật phòng ngự này không bắt nguồn từ Italia.
Vào cuối năm 1930, Karl Rappan đã dẫn dắt một câu lạc bộ ở Thụy Sĩ và đưa ra thế chủ động khi đối đầu với các đội mạnh, đây cũng chính là tiền thân của lối chơi Catenaccio này.
Vào thời điểm đó, đội hình 325 được sử dụng rất nhiều nhưng dễ bị phá vỡ, và chính Rappan đã sửa đổi lối chơi khi kéo hai tiền vệ về phòng thủ. Khi đó 1 cầu thủ sẽ dạt sang 2 bên, và cầu thủ còn lại sẽ quay về hỗ trợ phòng thủ. Các cầu thủ sẽ có sự di chuyển như trong hình bên dưới, bạn có thể quan sát để hiểu hơn.
Đội hình trong chiến thuật phòng ngự Catenaccio
Khi đó 2 trong số 3 hậu vệ ban đầu sẽ trở thành 2 trung vệ, tùy theo lối chơi mà một người sẽ làm nhiệm vụ dâng cao cắt bóng khi cần thiết, còn người kia làm nhiệm vụ bọc lót, vị trí bọc lót này được gọi là “Verrou”. Ở Thụy Sĩ, nó có nghĩa là chốt cửa, đó là lý do tại sao chúng ta có Catenaccio của người Ý.
Vị trí “Verrou” trong đội hình Catenaccio
Từ đó, Rappan chính thức là huấn luyện viên của đội tuyển người Thụy Sĩ. Lối chơi này cũng được áp dụng trong các trận đấu lớn, và nó cũng là nguồn gốc hình thành nên chiến thuật phòng ngự Catenaccio.
Phải đến đầu những năm 1960, khi Herrera ngồi vào ghế huấn luyện viên chính của Inter Milan, chiến thuật phòng ngự Catenaccio mới thực sự đạt đến đỉnh cao và để lại nhiều kỷ niệm cho người hâm mộ trên toàn thế giới.
Giai đoạn cực kỳ phát triển của Catenaccio
Herrera không quan tâm đến Catenaccio là gì khi anh ấy bắt đầu ở Inter, vì nó chỉ dành cho các đội nhỏ hơn vào thời điểm đó và Inter là những ứng cử viên cho vị trí vô địch. Tuy nhiên, sau 2 mùa giải trắng tay, chiến lược gia người Argentina buộc phải đổi sang hệ thống phòng ngự Catenaccio mà ông sử dụng nhiều nhất trong lịch sử bóng đá thế giới.
Khi nhận ra lối chơi tấn công từng giúp ông giành nhiều danh hiệu danh giá ở Tây Ban Nha sẽ không thành công ở Italia, Herrera trở nên thực tế hơn, ông đã để Armando Picchi chơi ở vị trí hậu vệ cánh. Khi đó, sơ đồ đội hình của Inter Milan có 4 lớp. Cụ thể là:
- Đầu tiên, Libero giữ vị trí ở hàng phòng thủ, thi đấu mang tính chất tự do.
- Tiếp đó là 4 hậu vệ được sắp xếp vị trí linh hoạt phụ thuộc vào các trường hợp xảy ra trên sân.
- Ở phía trên là 3 tiền vệ với vai trò triển khai bóng cùng kiểm soát tình hình trận đấu.
- Ở trên cùng sẽ là cặp đôi tiền đạo với vai trò thực hiện ghi bàn.
Inter đã áp dụng sơ đồ chiến thuật Catenaccio cụ thể như sau:
Để kiểm soát trận đấu, sơ đồ chiến thuật được chọn là 3232.
Sơ đồ chiến thuật Catenaccio được đội Inter sử dụng
Vào thời điểm đó, hai vị trí chủ chốt trong đội hình Inter Milan là Picchi ở vị trí hậu vệ cánh và Suarez ở vị trí chủ tuyến giữa.
Trong giai đoạn kiểm soát bóng, Suarez giữ vai trò chỉ huy, hoặc tạo ra những đường chuyền dài cho cặp đôi tiền đạo bên trên hoặc đẩy bóng ra biên, cho phép một trong hai tiền vệ cánh tận dụng tốc độ của mình để chiếm khoảng trống.
Nếu để mất bóng, Herrera chỉ đạo các cầu thủ của mình rút nhanh đội hình và nhường hoàn toàn thế trận cho đối thủ. 2 tiền vệ cánh sẽ lùi về đảm nhận vai trò hậu vệ cánh. Suarez và 1 tiền đạo lùi về giữa sân, phối hợp với 2 tiền vệ tạo ra hàng tiền vệ 4 người, chỉ để lại 1 tiền đạo duy nhất chờ phản công nếu trường hợp xảy ra.
Catenaccio và sự linh hoạt trong cách sắp xếp đội hình
Qua cách thay đổi đội hình phụ thuộc theo các tình huống trên sân và khi mất bóng, sơ đồ chiến thuật Catenaccio sẽ được áp dụng là 541. Các cầu thủ nhanh chóng rút về phần sân nhà và tiến hành chơi theo lối 1 đối 1, gây áp lực lên đội bạn và kiềm chế sức tấn công của họ.
Nếu để mất bóng, đội hình Catenaccio lúc này là 541
Đến nay, khi chiến thuật phòng ngự Catenaccio được coi là đỉnh cao, vai trò Libero thực sự nổi bật, vị trí duy nhất được chơi tự do, không phải trong những nhiệm vụ một đối một, mà Libero có thể phối hợp với bất kỳ đồng đội nào của mình trên sân hình thành thế trận 2 đánh 1, mục đích là giành thủ chủ động tấn công nhanh chóng.
Nên hiểu rằng việc một hệ thống phòng ngự Catenaccio tạo ra Libero không có nghĩa là đội có Libero sẽ chơi theo lối phòng ngự Catenaccio. Ví dụ điển hình là Hoàng đế Franz Beckenbauer – Libero vĩ đại nhất lịch sử, nhưng đội của ông lại không chơi theo lối chơi cổ điển này.
Tiếp theo, chúng ta phải phân biệt được đâu là vị trí Libero của Catenaccio. Theo nhà cầm quân người Ý, Libero chỉ là một vị trí phòng ngự trong chiến thuật phòng ngự Catenaccio. Trong kỷ nguyên Franz Beckenbauer, ông đã định nghĩa lại vị trí của một cầu thủ tự do (Libero), người có thể chơi ở bất cứ đâu trên sân và tham gia tấn công bất cứ khi nào.
Ưu điểm của hệ thống phòng ngự Catenaccio là gì?
Rất dễ nhận ra rằng, trong thế trận phòng ngự Catenaccio, nhiều đối thủ sẽ gặp khó khăn trong việc áp sát khung thành.
Bản chất của Catenaccio là gì? Thực chất, chiến lược phòng ngự này sinh ra là dành cho đội bóng yếu thế hơn, là giải pháp hữu hiệu trước những đợt phản công của các đội mạnh. Dưới hàng phòng ngự 2 lớp tiến hành 1 kèm 1 từ phần sân của đối thủ, rất khó cho đội bạn muốn tổ chức tấn công.
Để phá vỡ cấu trúc phòng thủ Catenaccio, các đội bắt buộc phải tăng số lượng ở hàng tấn công, và khi đội Catenaccio giành được quyền kiểm soát bóng, việc đối phương thiếu quân số sẽ trở thành cơ hội lý tưởng để tung ra những pha phản công chất lượng cao.
Không thể phủ nhận hiệu quả của Catenaccio
Với lối đá phòng ngự Catenaccio, Serie A từ lâu đã thống trị châu Âu trong một giai đoạn dài, và nghệ thuật phòng ngự đỉnh cao được biết đến bởi vẻ đẹp mà nó mang đến, hơn là thứ bóng đá phòng ngự thụ động lắt léo và xấu xí.
Với sự phát triển của chiến thuật phòng ngự Catenaccio, đã tạo ra rất nhiều hậu vệ giỏi trong làng bóng đá Italia. Điển hình là Franco Baresi, Paolo Maldini, Alessandro Costacurta,…
Sự suy tàn của chiến lược phòng ngự đỉnh cao Catenaccio
Sau khi thống trị châu Âu một thời gian, tại Champions League mùa giải 1966-1967, Inter Milan đã để thua hàng thủ ở trận chung kết. Trở lại Serie A, đội bóng thành Milan thua Juventus, qua đó mất chức vô địch vào tay “Lão Bà”.
Hai trận thua đó dường như báo trước sự suy tàn của hệ thống phòng thủ Catenaccio. Một năm sau, Inter Milan của Herrera chỉ đứng thứ 5 tại Serie A. Lúc này, nhiều người đã bắt đầu cho rằng tương lai của huyền thoại bóng đá Italia không mấy tốt đẹp.
Sau đó, bóng đá tổng lực ra đời, nhiều người cho rằng nghệ thuật phòng ngự Catenaccio đã chính thức sụp đổ, cái gọi là bóng đá đẹp, phóng khoáng của người Hà Lan là thứ kết thúc cho chiến thuật Catenaccio từ lâu là niềm tự hào của xứ mì ống.
Chung quy lại, cái gì đến rồi cũng sẽ đi, hoa đẹp rồi sẽ có lúc tàn, Catenaccio đã có một giai đoạn là thời kỳ đỉnh cao của nó. Với bóng đá hiện nay, các đội bóng hầu như không còn áp dụng chiến thuật Catenaccio nữa, niềm tự hào của Italia cũng dần mất đi, chỉ còn lại đây những hoài niệm của quá khứ mà chỉ có những người thời ấy mới cảm nhận được thứ nghệ thuật đẹp đẽ này.
Vậy là chúng ta đã cùng đi qua tìm hiểu Catenaccio là gì trong bóng đá. Qua đó, chúng ta đã hiểu rõ hơn về một nghệ thuật phòng ngự mang lại cho làng bóng đá nhiều cầu thủ xuất sắc, những thời điểm đẹp. Với những bạn yêu thích Catenaccio và câu chuyện đằng sau nó, đây có lẽ là một hoài niệm về tinh hoa nghệ thuật trong bóng đá một thời. Cảm ơn bạn đọc đã dành thời gian theo dõi bài viết!
Tham khảo thêm:
Tiki Taka là gì? Lối chơi của chiến thuật Tiki Taka
Các sơ đồ chiến thuật trong bóng đá không nên bỏ qua
Lối đá Gegenpressing hiệu quả trong bóng đá
Tôi là Hứa Xuân Kiều – tác giả các bài viết trên nhacaiuytincomco. Tôi mong muốn chia sẻ các bí kíp mà tôi đã tích nhặt lại trong thị trường cá cược đến với bạn đọc. Cờ bạc, cá cược không có gì là chắc chắn sẽ thắng, học thêm mẹo để gia tăng cơ hội thắng nhưng đừng quên dừng lại đúng lúc nếu không muốn mất trắng.
