Đánh chắn là gì? Chắn là một trò chơi bài được chơi phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh ở phía Bắc. Để có được những ván bài hấp dẫn, hiệu quả nhất thì người chơi cần phải nắm rõ được nguyên tắc cũng như các cách chơi bài chắn. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, các hướng dẫn chơi chắn chi tiết và cụ thể nhất mà nhacaiuytin chia sẻ đến người chơi sẽ được bật mí ở bài viết sau đây.
Đánh chắn là gì? Đôi nét về Chắn học
Tìm hiểu đánh chắn là gì?
Chắn có nguồn gốc được người Việt sáng tạo nên dựa trên bài Tổ tôm gồm có chắn bí tứ với 4 người chơi và chắn bí ngũ với 5 người chơi. Ở khu vực các tỉnh phía Bắc như Hà Tây, Hà Nội, Bắc Ninh,… thì đây được xem là trò chơi được rất nhiều cư dân Việt Nam thích thú.
Hiện nay, cách chơi chắn bí tứ được xem là phổ biến nhất bởi vì nó khá đơn giản nhưng lại vô cùng hấp dẫn. Bên cạnh đó, chắn bí ngũ và tổ tôm phần lớn sẽ được chơi bởi các cụ già.
Trước đây theo như cách chơi chắn dân gian thì người chơi cần phải mua một bài tổ tôm rồi sau đó bỏ bới đi hàng yêu gồm thang, lão và hàng nhất gồm nhất văn, nhất sách và nhất vạn. Trên thị trường hiện nay thì bộ bài chắn đã có sẵn với 100 lá bài bao gồm:
- Hàng yêu: Gồm có chi chi x 4 lá bài.
- Hàng nhị: Gồm nhị sách, nhị vạn, nhị văn x 4 lá bài.
- Hàng tam: Gồm tam văn, tam sách, tam vạn x 4 lá bài.
- Hàng tứ: Gồm tứ văn, tứ sách, tứ vạn x 4 lá bài.
- Hàng ngũ: Gồm ngũ văn, ngũ sách, ngũ vạn x 4 lá bài.
- Hàng lục: Gồm lục văn, lục sách, lục vạn x 4 lá bài.
- Hàng thất: Thất văn, thất sách, thất vạn x 4 lá bài.
- Hàng bát: Bát văn, bát sách, bát vạn x 4 lá bài.
- Hàng Cửu: Cửu văn, cửu sách, cửu vạn x 4 lá bài.
Chia sẻ sơ lược về trò chơi bài chắn
Trên các lá bài sẽ là phần hình ảnh và phần chữ. Trong đó, phần hình ảnh sẽ là các nhân vật hoặc sự vật ở trong dân gian, qua đây người chơi có thể nó giống như một xã hội thu nhỏ. Còn phần chữ sẽ gồm có một chữ thể hiện hàng nằm ở bên phải và một chữ thể hiện chất nằm ở bên trái.
Để có thể phân biệt được các quân bài ở trong bộ chắn bên cạnh việc quan sát bằng các hình tượng mặt quan thì nó còn được phân biệt thông qua chữ ở đầu của mỗi lá bài.
Chữ thể hiện hàng nằm ở bên phải của lá bài
Chữ nằm ở bên trái lá bài sẽ thể hiện các chất
Để thuận tiện cho những người chơi không hiểu tiếng Trung Quốc thì câu khẩu quyết ““vạn vuông, văn chéo, sách loằng ngoằng” thường được truyền nhau để phân biệt các lá bài dễ dàng hơn.
Chia sẻ về các nguyên tắc khi chơi chắn
Để người chơi hiểu rõ và chơi chắn hiệu quả nhất, các hướng dẫn đánh chắn sẽ được nhacaiuytin bật mí chi tiết ngay sau đây:
Hướng dẫn chơi chắn hiệu quả nhất
Theo như cách chơi bài chắn, mỗi ván bài sẽ có 4 người chơi. Nếu ở một vài trường hợp bị thiếu người thì ván bài có thể chơi với 2 hoặc 3 người.
Khi vừa bắt đầu ván bài thì một hoặc hai người chơi sẽ chia bộ bài chắn thành 5 phần. Trong đó sẽ bới lại 5 lá bài để có thể bắt cái. Chủ bàn hoặc người lớn tuổi nhất trong bàn bài thông thường sẽ là người bắt cái đầu tiên. Cách thức bắt cái đó là gộp 5 lá bài lẻ vào một phần bài nào đó bất kỳ để làm nọc.
Sau đó, tiến hành rút từ nọc 1 lá bài lật vào một phần bài bất kỳ đang nằm trong bốn phần bài còn lại. Cái sẽ được tính theo chu kỳ từ trái sang đến phải theo thứ tự lần lượt từ 1 cho đến 9, bắt đầu tính từ người cho cái.
Người được làm cái sẽ tiến hành lấy phần bài vừa mới bốc cái rồi sau đó theo thứ tự các nhà khác lấy bài đi theo vòng như lúc trước đã bắt cái. Bắt đầu từ ván bài thứ 2, người ù ván bài trước đó sẽ bắt cái và đồng thời hai nhà nằm ở hai bên cánh sẽ thực hiện việc chia bài.
Ở một vài trường hợp, sau một ván bài hòa thì người bắt cái sẽ chính là người chơi tay dưới của nhà đã bắt cái ở ván trước.
Trong cách chơi bài chắn, người thắng cuộc sẽ là người không phạm luật chơi, có bài ù. Sau khi ù thì người chơi đó cần phải xuống tên những cước có ở trên bài để được tính điểm phân chia thắng thua. Điểm số sẽ được tính dựa vào cơ sở các cước người chơi xuống chứ không phải là tính theo cưới trên bài.
Nếu như khi xuống ù mà lại không đủ cước thì người chơi sẽ chỉ được ăn điểm theo những gì mà người chơi đã xướng. Nếu như xướng sai hoặc xướng thừa thì sẽ bị đền theo đúng cước xướng.
Những tổ hợp khác nhau khi xếp bài chắn
Các nhà chơi sẽ phải tiến hành xếp bài thành những tổ hợp khác nhau chẳng hạn như cạ, chắn, ba đầu,…
- Chắn: Là một tổ hợp gồm có 2 lá bài giống nhau cả về chất và hàng.
- Cụ: Là tổ hợp có hai lá bài giống nhau về hàng nhưng có chất khác nhau.
- Ba đầu: Là tổ hợp gồm có 3 lá bài khác chất nhưng lại có cùng hàng.
- Què hay còn gọi là quân lẻ: Đây là lá bài thừa ra của chắn hoặc không thể nào ghép được vào bất kỳ lá bài nào nữa để thành cạ.
Người chơi sẽ sử dụng những kỹ thuật đánh bài, bốc nọc, ăn bài, chíu,… sao cho bài tròn và chỉ có một lá bài lẻ duy nhất (hoặc ba đầu) để chờ đợi cơ hội ù.
Sẽ có hai dạng chờ dù đó là:
- Chờ bạch thủ: Khi trò bài sẽ có đúng 4 cạ, 5 chắn và 1 lá bài lẻ.
- Chờ ù rộng: Tức là chờ ba đầu hoặc tròn bài khi có đủ 6 chắn và 1 lá bài lẻ.
Khi chờ đợi ù rộng, người chơi chỉ cần bốc lên lá bài có cùng hàng với lá bài lẻ là được. Thế nhưng đối với chờ bạch thủ thì phải có cùng chất, cùng hàng với lá bài chờ ù.
Mỗi nhà khi đánh chắn sẽ sở hữu 19 lá bài, riêng nhà có chứa cái sẽ là 20 lá và cũng sẽ là người đánh lá bài đầu tiên. Những nhà tiếp theo sẽ bốc hoặc ăn tùy vào tình hình lá bài của mình, tuy nhiên hãy chờ bài của mình có đủ 19 lá bài cho đến khi ù nhé.
Khi 19 lá bài kết hợp cùng với 1 lá bốc nọc hình thành 10 tổ hợp chắc, cạ, trong đó nếu có nhiều hơn 6 lá chắn thì lá bài sẽ được ù.
Lưu ý rằng khi đánh chắn, người chơi sẽ chỉ được ù lá bốc ra từ nọc chứ không được ù cây cửa trên khi đánh ra, trừ trường hợp đó là “chíu ù”. Cách ù này hoàn toàn khác xa với cách chơi phỏm.
Những nguyên tắc cần biết khi tham gia đánh chắn
Mỗi một người chơi sẽ gồm có 2 cửa để ăn bài, đó là cửa trên (bên tay trái) và cửa chì (bên tay phải). Trong đó, đối với trường hợp chíu có thể ù hoặc ăn ở bất kỳ cửa nào.
Trong cách chơi chắn dân gian hay hiện nay đều sẽ có một số thuật ngữ cơ bản như sau:
- Cửa chì: Là cửa mà người chơi được ưu tiên ăn. Đây cũng sẽ là nơi mang tính chủ động để được đánh ra. Cửa chì đồng thời cũng sẽ là cửa được ưu tiên ù và sẽ được tính từ trái qua phải theo thứ tự.
- Cửa trên: Sẽ là cửa trì của nhà nằm trên cánh. Cửa này chỉ được ăn khi mà nhà trên đánh ra hoặc nhường, tức là mang tính bị động.
- Bài nọc: Gồm có 23 lá bài được sử dụng để bốc lên cửa chì khi mà ở cửa trên người chơi không ăn được. Lưu ý rằng các lá bài nằm ở trên cùng của nọc cũng sẽ không được tính.
- Chíu: Trường hợp này được ưu tiên khi mà lên bài có ba lá bài giống nhau về chất và hàng. Nếu như lá bài thứ 4 xuất hiện dù là bốc nọc hoặc là người chơi đánh ra thì vẫn có thể chíu ù hoặc chíu ăn. Tuy nhiên lưu ý khi chíu ăn thì phải trả cửa về vị trí mà người chơi đã chíu cũng như phải hạ cả bốn lá bài xuống. Còn nếu như chíu lá bài nhà trên cánh đánh ra thì vẫn có thể đánh vào cửa chì của người chơi một cách bình thường.
- Chíu ù: Tương tự như chíu, tuy nhiên lá bài chíu có thể chính là lá bài để ù.
- Ăn bòn: Trên bài sẽ có sẵn một chắn hạ xuống để hình thành 2 chắn tương tự nhau.
- Ù bòn: Tương tự như ăn bòn, tuy nhiên lá bài ăn bòn cũng sẽ chính là lá bài để ù.
- Thiên khai: Trên bài có sẵn bốn lá bài giống nhau về chất và hàng.
Như vậy, vừa rồi chính là hướng dẫn chơi chắn cơ bản nhất, trước khi tham gia trò chơi, người chơi hãy nắm vững kiến thức về cách chơi này nhé.
Những lỗi thường gặp trong cách chơi chắn
Trong đánh chắn, bên cạnh các nguyên tắc, quy định về cách chơi thì chắc chắn cũng sẽ có các quy định về các lỗi bị phạt. Như vậy, các lỗi phạt trong đánh chắn là gì? Hãy cùng tìm hiểu ngay nhé.
Lỗi treo tranh
Lỗi treo tranh tức là khi ù người chơi sẽ không được tính điểm.
- Chíu nhưng lại không trả cửa theo đúng vị trí. Lỗi này ít khi được mắc phải bởi vì thường được nhắc ngay.
- Chíu xong, đã đánh hết một vòng thế nhưng lại không hạ được đủ 4 lá bài xuống mặt.
- Khi ăn cây không hạ chắn xuống ăn mà thay vào đó lại hạ ăn cạ.
Lỗi trái vỉ
Khi mắc lỗi trái vỉ, khi ù người chơi sẽ không được tính điểm. Xét về nguyên tắc, khi ăn một cạ phải tiến hành đặt lá bài trên tay nằm trên lá bài ăn. Nếu thực hiện ngược lại sẽ được xem là phạm lỗi trái vỉ.
Khi bị bắt lỗi này, người chơi vẫn sẽ được tiếp tục đánh hết ván cược và vẫn hoàn toàn được ù.
Những lỗi bị bắt báo phải đền làng
- Lỗi bỏ ăn chắn: Tức là trước khi ăn một lá bài đó để thành chắn mà người chơi lại không ăn, sau đó lại ăn lá bài đó để thành cạ, chắn hoặc đánh chính lá bài đó.
- Lỗi ăn chọn cạ: Tức là bỏ không ăn cạ một lá bài bất kỳ, nhưng sau đó lại ăn cạ lá bài này hoặc ăn lá bài có cùng hàng với nó.
- Lỗi đánh cả chắn: Tức là đánh bỏ đi cả một chắn.
- Lỗi xé chắn: Đánh bỏ một lá bài sau đó ăn chắn lại lá bài đó hoặc sử dụng lá bài đó để ăn cạ.
- Lỗi tách chắn ăn cạ: Tách một lá chắn xuống ăn cạ, sau đó lại ù hay ăn hoặc đánh đi cùng với lá bài còn lại.
- Lỗi ăn chắn xé chắn: Tức là ăn một chắn bất kỳ rồi sau đó lại xé nó ra đánh đi.
- Lỗi ăn cạ đánh cạ: Đánh bỏ đi cả một vạ đi, sau đó ăn cạ khác và điều ngược lại.
- Lỗi xé cạ ăn cạ: Xé một cạ ra đánh, sau đó ăn lại vạ với số lá bài còn lại.
- Lỗi tách cạ ăn cạ: Tức một cạ xuống ăn một cạ khác, sau đó ù hay ăn hoặc đánh đi với lá bài còn lại.
Chẳng hạn như khi đang sở hữu một cạ nhị vạn, nhị sách, Người chơi bốc lên nhị vạn và nhị sách được hạ xuống ăn. Sau đó lại tiếp tục bốc lên nhị văn hoặc là nhị vạn hạ xuống ăn hay ù hoặc là lấy nhị vạn để đánh đi.
Đối với những lỗi trên khi người chơi bị bắt sẽ bị tạm dừng ván chơi cho đến khi hết ván bài và sẽ phải đền lành theo cưới của người ù. Nếu kết quả ván bài là hòa thì người chơi bị phạt sẽ không mất gì.
Các lỗi thường gặp khi bị bắt báo và bị đền làng
- Lỗi ăn cạ đổi chờ: Không được phép ăn cạ nhằm mục đích đổi chờ khi bài đã chờ ù. Lỗi này sẽ theo từng cách chơi bài chắn ở từng địa phương mà được áp dụng khác nhau.
- Lỗi ù pha bài hay ù láo: Hạ bài xuống để ù nhưng lại không đáp ứng đủ các yếu tố để ù. Ví dụ như bài vẫn què, thiết chắn, ù không đúng lá chờ,…
- Lỗi ù chi rộng: Chờ ù khi phần bài mình có đã có đủ nhiều hơn 6 chắn. Sẽ được lên bài chờ chi rộng luôn nếu như chi lên ngay được ù. Tuy nhiên ù sẽ bị báo nếu như có thể đổi chờ mà lại không đổi.
- Lỗi bỏ ù: Khi bài lên lá ù nhưng lại quên không ù thì sẽ không được ù nữa khi đã bốc lên cây nọc tiếp theo. Nếu như vẫn có tình ù sẽ được xem là phạm luật.
- Lỗi xuống sai: Xướng không đúng hoặc xướng thừa với ác cước có trên bài. Lỗi này người chơi cũng sẽ phải đền làng tương ứng với số cược đã được xuống.
Nếu như khi chơi bị bắt báo, nhưng sau đó người chơi ù lại xuống sai thì sẽ phải đền cho hai nhà chơi còn lại trong ván bài. Người bị báo sẽ phải đền làng theo bài ù, còn người xuống sai sẽ phải đền làng theo cước xướng.
Đôi nét về cước sắc khi chơi chắn
Khi ù, nếu như bài ù có các đặc điểm riêng biệt thì sẽ có khả năng ăn thêm tiền. Điểm đặc biệt này sẽ được gọi là “Cước” theo như cách chơi chắn đã quy định. Người chơi cần ghi nhớ những cước dưới dây để khi kết thúc ván chắn có thể biết được cách xướng ù cho đúng luật.
Theo như cách chơi chắn dân gian thì sẽ có đầy đủ các cước như sau:
Cước sắc là gì khi tham gia chơi chắn?
- Xuông: Tức là ù rộng và đồng thời không có cước sắc gì. Đối với tình huống này, người chơi có thể hạ bài mà không cần xuống. Theo như chơi chắn dân gian thì khi ù cũng sẽ phải đặt sẵn cước này.
- Thông: Ù tiếp sau khi ván bài trước đó đã ù. Ở ván trước nếu phạm trái vỉ, treo tranh sẽ vẫn được xướng “Thông” thế nhưng không được ù báo.
- Chì: Ù tại vị trí cửa chì của mình.
- Thiên ù: Ù khi lên bài có đủ 10 tổ hợp cạ, chắn và có đủ tối thiểu 6 chắn. Tuy nhiên trường hợp này sẽ chỉ rơi vào người chơi có cái.
- Địa ù: Ù ở lá bài nọc đầu tiên hoặc chíu địa ù lá bài người chơi khác đánh khi mà nộc chưa được bốc. (Ở nhiều chơi thì sẽ chỉ cho phép địa ù khi vòng đầu tiên chưa kết thúc).
- Tôm: Trên bài ù sẽ gồm có bộ 3: Thất văn, tam sách, tam vạn với nhiều nhất là 4 tôm.
- Lèo: Trên bài ù gồm có bộ 3: Chi chi, bát sách, cửa vạn với nhiều nhất có 4 lèo.
- Bạch định: Bài ù có toàn bộ là lá bài đen.
- Tám đỏ: Bài ù có 8 lá bài đỏ.
- Kính tứ chi: Bài ù sẽ gồm có 4 con chi chi đỏ và còn lại là các lá bài đen. Với trường hợp này, khi ù sẽ được kèm thêm dịch chính là lý do để xuất hiện 4 con chi nhưng thiên khai, chíu, ăn bòn.
- Thập thành: Bài ù gồm có đầy đủ 10 chắn.
- Ăn bòn: Bài ù sẽ gồm có 1 chắn bất kỳ hạ xuống ăn thành hai chắn tương tự nhau.
- Ù bòn: Khi cây ù chính là cây bòn.
- Có chíu: Là bài ù có chíu.
- Chíu ù: Khi cây ù là cây chíu.
- Bạch thủ ù chi (bạch thủ chi): Là bài ù bạch thủ lá bài chi chi.
- Hoa rơi cửa phật: Khi trên chiếu, bài ù chì bạch thủ quân nhị vạn chỉ ăn một chắn ngũ vạn. Xướng cước này thì sẽ không xướng được cước chì, bạch thủ nữa.
- Cá lội sân đình: Khi trên chiếu, bài ù chì bạch thủ quân bát vạn chỉ ăn một chắn ngũ vạn. Xướng cước này thì sẽ không xướng được cước chì, bạch thủ nữa.
- Hoa rơi cửa phật nhà lầu xe hơi: Bài trên tay khi ù có chắn ngũ vạn (tức là nhà lầu) chì bạch thủ nhị vạn (hoa đào), chắn tứ vạn (hình cái xe).
- Ngư ông bắt cá: Bài trên tay khi ù sẽ có chắn chi chi (ngư ông), chì bạch thủ bát vạn (cá), chắn ngũ sách (thuyền).
- Cá vọt mạn thuyền: Tức là ù chì bạch thủ bát cá, dưới chiếu có ngũ thuyền.
- Cuốc đất trồng hoa: Ù chi bạch thủ nhị hoa đào, dưới chiếu có lục vạn (cầm cuốc).
Hướng dẫn cách tính điểm khi đánh chắn
Mỗi cược khi đánh chắn sẽ tương ứng với số “ĐDch” và số “Điểm”.
Khi ù đúng luật, số điểm tổng sẽ tính dựa theo các cước xướng. Lấy tổng đó nhân với số điểm cược sẽ ra được số điểm mà người thua phải trả cho người ù.
Điểm và dịch sẽ được thể hiện như bản sau:
Bảng thể hiện Điểm và Dịch trong trò chơi đánh chắn
Để có thể nhớ được những cước thì người chơi có thể học theo công thức sau:
- Các cước có điểm >3: “Dịch = điểm – 3”
- Các cước có điểm <=3: “Dịch = điểm – 2”
Với cách ghi nhớ này, người chơi sẽ có được rất nhiều lợi ích vì trong cách chơi chắn dân gian có chế độ chơi là “Ù 4-11”. Chế độ chơi này sẽ dành cho những người chơi đã thành thạo và có kinh nghiệm. Theo nhu chế độ này, người Ù phải có tối thiểu 4 điểm nếu không sẽ phải đền làng cho mỗi nhà 11 điểm.
Nếu nhận thấy mình ù nhưng không đủ 4 điểm thì người chơi có thể chọn cách không ù để tránh bị đền. Tuy nhiên sau đó người chơi cũng sẽ không được ù nữa.
Cách tính điểm tổng như sau:
- Nếu xuống 1 cước thì điểm tổng bằng điểm cước đó.
- Nếu xuống nhiều cược thì điểm tổng bằng điểm cước có điểm lớn nhất cộng với tổng Dịch các cước còn lại.
Ví dụ: Bạch thủ, Chíu ù, Lèo và 2 Tôm thì cách tính điểm tổng là:
Điểm tổng = Lèo: 5đ (Cước có điểm lớn nhất) + 1 (Dịch của chíu ù) + 2 x 1 (Dịch của Tôm) + 1 x (Dịch của bạch thủ) = 9 điểm.
Lưu ý rằng điểm của Gà sẽ được tính trong các trường hợp sau:
Nếu chơi Gà thì điểm tổng sẽ được cộng thêm số gà x số điểm mỗi gà (5 điểm). Các cước sẽ được tính cho Gà đó là:
- “Ù bòn bạch thủ chi” hoặc “Ù bòn bạch thủ”.
- Thập thành.
- Kính tứ chi.
- “Bạch định tôm” hoặc “Bạch định”.
- “Tám đỏ có lèo” hoặc “Tám đỏ”.
- Bạch thủ chi
- Chì bạch thủ có 1 gà hoặc 2 gà.
Chú ý rằng các bàn chơi chắn thông thường sẽ mặc định theo chơi chắn dân gian thiết lập với chế độ: Ù bòn bạch thủ 1 gà, kính tứ chi 1 dà, thập thành 1 gà, bạch định 1 gà, bạch thủ chi 1 gà, tám đỏ 1 gà, chì bạch thủ 1 gà. Nếu là chủ bàn chơi, người chơi có thể đến phần cài đặt bàn chơi để thay đổi chế độ về gà.
Ví dụ nhu có Tám đỏ, Chì bạch thủ chi và 2 lèo. Thì cách tính số gà là:
Số gà = Chì Bạch thủ + Tám đỏ + Bạch thủ chi = 3 gà
Tổng điểm = Tám đỏ: 8 (Cước có điểm lớn nhất) + 1 (Dịch chì) + 3 (Dịch bạch thủ chi) + 2 x 2 (Dịch lèo) + 5 x 3 (điểm gà) = 31 điểm.
Như vậy, vừa rồi là những chia sẻ các thông tin về đánh chắn là gì mà người chơi cần phải nắm được khi tham gia trò chơi này. Với những hướng dẫn đánh chắn chi tiết và hấp dẫn trên, nhacaiuytin hy vọng rằng người chơi sẽ có được những ván bài thật thú vị và nhanh thắng nhất nhé.
Xem thêm:
Cách đánh Chắn cao, mẹo chơi Chắn giỏi không phải ai cũng biết
Cách đánh dấu bài Chắn đỉnh cao anh em bet thủ nên biết
Tôi là Hứa Xuân Kiều – tác giả các bài viết trên nhacaiuytincomco. Tôi mong muốn chia sẻ các bí kíp mà tôi đã tích nhặt lại trong thị trường cá cược đến với bạn đọc. Cờ bạc, cá cược không có gì là chắc chắn sẽ thắng, học thêm mẹo để gia tăng cơ hội thắng nhưng đừng quên dừng lại đúng lúc nếu không muốn mất trắng.
